Nieuws

CBAM onder vuur

10 maart 2025

Het Carbon Border Adjustment Mechanism, kortom CBAM, is sinds oktober 2023 per Europese verordening van kracht, maar werkt nog allerminst effectief, meent Eurofer. Belangrijke knelpunten moeten met spoed worden weggenomen, anders wordt de Europese staalindustrie ontmoedigd tot het (verder) investeren in decarbonisatie, zo liet de vereniging van Europese staalproducenten onlangs weten tijdens een conferentie van de Europese Commissie in Parijs.

Het CBAM is onderdeel van het herziene emissiehandelssysteem van de EU en een belangrijk bestanddeel van Fit for 55. Met dit maatregelenpakket wil de unie de uitstoot van broeikasgassen per 2030 met 55 procent omlaag brengen, in vergelijking met 1990. Vanaf 2050 zouden alle lidstaten dan CO₂-neutraal moeten zijn. Het CBAM voorziet in een heffing op de import door EU-landen van CO₂-intensieve producten van buiten de EU. De invoerheffing staat gelijk aan de CO₂-heffing die geldt als deze producten binnen de EU zouden zijn vervaardigd.

Zo moet het CBAM ervoor zorgen dat fabrikanten van buiten de unie, die in eigen land met minder strenge klimaatnormen van doen hebben, bij uitvoer van hun producten naar de EU een concurrentievoordeel hebben ten opzichte van fabrikanten van binnen de unie die wél scherpe normen moeten naleven.

Anderzijds moet het CBAM voorkomen dat bedrijven hun productie verplaatsen naar landen buiten de EU om emissiekosten te vermijden. Dit zogeheten ‘resource shuffling’ resulteert in ‘carbon leakage’: met de productie verhuist tevens de uitstoot van broeikasgassen naar landen met minder strenge of geen klimaatdoelen.

Verbetervoorstellen

Voor dit jaar heeft de EU een eerste evaluatie van de effectiviteit van het CBAM op de rol staan. Daartoe komt Eurofer alvast met verstrekkende verbetervoorstellen. Zo is volgens de producentenvereniging een structurele voorziening nodig om resource shuffling tegen te gaan. Het huidige mechanisme is nog onvoldoende in staat om hier tegenwicht aan te bieden.

Daarnaast moet het toepassingsgebied van het CBAM worden verruimd naar staalintensieve producten die zich verder in de keten bevinden, aldus Eurofer.

Ook zijn volgens de organisatie onder meer strikte standaardwaarden gewenst, zodat het CBAM een aantoonbaar doeltreffende bijdrage kan leveren aan de ambities van Fit for 55 en de Europese Green Deal.

Als het CBAM zo onvolkomen blijft als ’t nu is en straks ook de gratis emissierechten vervallen, komt de concurrentiepositie van de Europese industrie verder onder druk te staan en dreigt een productie-exodus naar derde landen, waarschuwt Eurofer.

Ook vindt Eurofer dat de administratieve last voor bedrijven beperkt moet blijven.

In het kader van het CBAM zijn bedrijven in de EU die CO₂-intensieve goederen van buiten de EU hebben ingevoerd, verplicht om elke drie maanden aangifte te doen van de directe en indirecte uitstoot van kooldioxide (CO₂), lachgas (N₂O) en perfluorkoolwaterstoffen (PFK’s) bij productie en levering van die goederen.

De Europese Commissie heeft al wel enkele vereenvoudigingen van deze rapportageverplichting in de pen. Zo wordt aanpassing van de ‘minimis-drempel’ overwogen om onnodige rapportages van kleine zendingen uit te bannen. Nu ligt deze drempel bij € 150 per vracht. Als ’t aan Eurofer ligt, zou de rapportage evenmin gelden voor Europese producten die buiten de EU worden verwerkt en vervolgens als CBAM-goederen opnieuw worden geïmporteerd. Strenge monitoring moet voorkomen dat dergelijke aanpassingen weer worden misbruikt voor ontwijkingsstrategieën.

Stel circulair slopen verplicht Vijf organisaties bepleiten wettelijke verankering van circulair slopen.

Intentieverklaring Duurzame bruggen en viaducten ondertekend Rijkswaterstaat en de provincies Gelderland, Noord-Holland, Utrecht en Zeeland ondertekenen Intentieverklaring Duurzame bruggen en viaducten.

Duurzaam investeren ook in het nieuwe jaar fiscaal voordelig Ondernemers die investeren in milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen kunnen in 2025 weer in aanmerking komen voor (extra) belastingaftrek.

Bouwemissietool gelanceerd TNO introduceert de TNO Bouwemissietool, een zelf ontwikkelde rekentool voor snel inzicht in schadelijke emissies bij uitvoering bouwprojecten.