Wat is LCA?

Kantoorgebouw Outlook, Schiphol (architectenbureau Cepezed).

LCA staat voor Levens Cyclus Analyse (Life Cycle Analysis). Het is een methode om de totale milieubelasting te bepalen van een (bouw)product gedurende de hele levenscyclus, dat wil zeggen: winning van de benodigde grondstoffen, productie, transport, bouw, onderhoud, gebruik, sloop en afvalverwerking. Hierbij wordt breed gekeken naar de levensduur van het product; een holistische benadering.

Een LCA bestaat uit vier verschillende fasen. Aan de hand van de MRPI-studie, uitgevoerd door Bouwen met Staal volgens de LCA-methodiek, worden de fasen als volgt toegelicht.

1 Doel en reikwijdte

Het doel wordt onder meer bepaald door de doelgroep en de beoogde toepassing. De doelgroep van de MRPI is de professional in de bouw. De toepassing is het communiceren van (informatie over) de milieubelasting van stalen bouwproducten, zoals een HEA-profiel, op gebouwenniveau. Ofwel: over de gehele levensduur van een gebouw, van programmering tot en met sloop en eventueel hergebruik.

2 Inventarisatiefase (Life Cycle Impact (LCI))

In de inventarisatiefase wordt het productsysteem gedefinieerd. Hiervoor worden de inputs vanuit en outputs naar het milieu gekwantificeerd in functionele eenheden. Tot de onderdelen behoren:

• het afbakenen van systeemgrenzen;
• het opstellen van procesbomen van eenheidsprocessen en
• het verzamelen van gegevens voor elk proces.

Systeemgrenzen (stippellijnen) in de levenscyclus van stalen bouwproducten.

De systeemgrens van de MRPI bepaalt dat de volgende fasen van de levenscyclus worden meegenomen:

• productie vanuit grondstoffen;
• transport naar de bouwplaats;
• assemblage/montage;
• demontage/verwijderen uit de constructie en
• verzamelen en verwerken van afval.

Onderhoud en vervangingen vallen expliciet buiten de systeemgrens.

Een eenheidsproces is bijvoorbeeld het walsen van het HEA-profiel.

De procesboom is een ingewikkelde structuur. De procesboom van staal is weergegeven in het schema hieronder.

Onder het verzamelen van gegevens valt bijvoorbeeld het vergaren van data over de uitstoot van methaan door de hoogoven (Blast Furnace).

Procesboom van staal.

3 Levenscyclus impact assessment (Life Cycle Impact Assessment (LCIA))
In deze fase worden de resultaten van de inventarisatie vertaald in termen van milieueffecten en maatschappelijke voorkeuren. Dit kan door het toekennen van wegingsfactoren of door gegevensnormalisatie waarbij alle gegevens worden gepresenteerd in dezelfde eenheden.

De MRPI bevat ruim 30 verschillende soorten emissies, waaronder fosfaten, methaan en zink. Via de wegingsfactoren worden de emissies vertaald naar een tiental, meer overzichtelijke milieuthema's. Welke dat zijn, ligt mede aan de maatschappelijke of politieke voorkeuren. Zo wordt methaan met een wegingsfactor uitgedrukt in CO₂ en onder het thema 'broeikaseffect' gevoegd (zie ook het schema hieronder).

Wegingsfactoren (Characterization Factors) voor de impact assessment. 

4 Interpretatiefase
Een LCA-studie is behoorlijk complex en zelden of nooit volledig. In deze laatste fase worden aannames van de eerdere fasen geëvalueerd, de eindresultaten geanalyseerd en conclusies getrokken. Aansluitend worden aanbevelingen gedaan voor het wegwerken van lacunes en andere verbeteringen van de LCA-studie.